4 сентября 2024 года Министерство культуры, информации, спорта и молодежной политики Кыргызской Республики в своем письме потребовало от главного редактора онлайн-издания «Новые лица» Лейлы Саралаевой удалить с сайта статью “Марш на Бишкек” – журналиское расследование, которое связывало российского политтехнолога с предвыборной кампанией президента Садыра Жапарова 2021 года. За распространение этого материала данное ведомство вынесло предупреждение кыргызской служберадио «Свободная Европа/Азаттык». Министерство заявляет, что эта информация «не соответствует действительности».
В связи с этим, Платформа действий медиа Кыргызстана выражает серьёзную обеспокоенность усилением давления на журналистов, а также применением закона «О защите от недостоверной информации» против представителей средств массовой информации и независимых журналистов, таких как главный редактор онлайн-издания «Новые лица» Лейла Саралаева и радио Азаттык.
Мы считаем, что такое предупреждение является недопустимой попыткой вмешательства в редакционную политику независимого СМИ и ограничением свободы прессы. Вместо того, чтобы предоставлять факты и доказательства в опровержение, государственные органы используют карательные методы для подавления критических публикаций.
Закон «О защите от недостоверной информации» не выполняет своей основной цели — противодействия дезинформации. Вместо этого, он используется как инструмент для защиты высших должностных лиц от критики и расследований, направленных на выявление злоупотреблений и нарушений в системе управления. Закон фактически ограничивает свободу слова и независимость медиа, создавая препятствия для журналистов в выполнении их профессиональных обязанностей.
Если чиновники считают, что их права нарушены, они должны обращаться в суд в порядке гражданского судопроизводства. Конституция Кыргызской Республики и нормы международного права закрепляют право каждого человека на защиту чести и достоинства в судебном порядке, что исключает необходимость использования административных мер, которые нарушают права граждан на свободу выражения мнений и доступ к информации.
Применение закона «О защите от недостоверной информации» и давление на СМИ нарушает ст 10 и 32Конституции Кыргызской Республики и другие законодательные акты, которые гарантируют свободу слова и выражения мнений.
Кыргызская Республика является стороной Международного пакта о гражданских и политических правах (МПГПП), и, как член Комитета ООН по правам человека, обязана защищать свободу слова и выражения мнений, а не ограничивать их. Кыргызстан должен выполнять свои международные обязательства, предусмотренные статьями 18 и 19 МПГПП, которые гарантируют право каждого на свободу выражения мнений и доступ к информации, а также свободу прессы.
Несмотря на публичные заявления властей, включая Президента Садыра Жапарова, о том, что в Кыргызской Республике существует свобода слова, действия по применению закона «О защите от недостоверной информации» и давление на журналистов демонстрируют обратное. Ситуация с «Азаттыком» и онлайн-изданием«Новые лица» является ярким примером использования административного ресурса для давления на независимые СМИ.
Платформа действий медиа Кыргызстана призывает:
Кыргызстандын аракеттеги медиа платформасынын кайрылуусу
2024-жылдын 4-сентябрында Кыргыз Республикасынын Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги кат аркылуу “Новые лица” интернет-басылмасынын башкы редактору Лейла Саралаевадан“Бишкекке марш” аттуу макаланы сайттан алып салууну талап кылган. “Бишкекке марш” – орусиялык саясий технологдун президент Садыр Жапаровдун 2021-жылдагы шайлоо өнөктүгүнө катыштыгы тууралуу журналисттик иликтөө. Бул материалды таратканы үчүн министрлик “Эркин Европа/Азаттык” радиосунун кыргыз кызматына эскертүү берди. Министрлик бул маалымат “чындыкка дал келбейт” деп эсептейт.
Кыргызстандын аракеттеги медиа платформасыжурналисттерге кысым күчөгөнүнө, ошондой эле ЖМК өкүлдөрү жана көз карандысыз журналисттерге, “Новые лица” онлайн-басылмасынын башкы редактору Лейла Саралаева жана “Азаттык” радиосуна карата «Анык эмес (жалган) маалыматтан коргоо жөнүндө» мыйзам колдонулуп жатканына тынчсыздануусун билдирет.
Биз бул көрүнүштү көз карандысыз ЖМКнын редакциялык саясатына кийлигишүү жана басма сөз эркиндигин чектөө аракети деп эсептейбиз. Мамлекеттик органдар журналисттер чыгарган маалыматтарга өз фактыларын жана далилдерди келтирүүнүн ордуна, сын айткан басылмалардын оозун басуу үчүн жазалоо ыкмаларын колдонуп жатканы өкүнүчтүү.
“Анык эмес (жалган) маалыматтан коргоо жөнүндө” мыйзам өзүнүн негизги максатын – дезинформацияга каршы күрөштү аткарбай жатат. Тескерисинче, ал жогорку кызматтагы адамдардын башкаруу системасындагы кыянаттыктарды жана мыйзам бузууларды ашкерелеген сындан жана иликтөөлөрдөн коргоочу куралына айланды. Мыйзам сөз эркиндигин жана ЖМКнын көз карандысыздыгын иш жүзүндө чектеп, журналисттердин кесиптик милдеттерин аткаруусуна тоскоолдуктарды жаратып жатат.
Эгерде чиновниктер укуктары бузулса, жарандык сот тартибинде сотко кайрылышы керек. КыргызРеспубликасынын Конституциясы жана эл аралык укукнормалары ар бир адамдын ар-намысын жана кадыр-баркынсот аркылуу коргоо укугун белгилейт, бул жарандардын сөзэркиндигине жана маалымат алуу укуктарын бузуу учурунда административдик чараларды колдонуунунзарылдыгын жокко чыгарат.
“ Анык эмес(жалган) маалыматтардан коргоо жөнүндө” мыйзамдын колдонулушу жана ЖМКга кысым көрсөтүү Кыргыз Республикасынын Конституциясынын 10- жана 32-беренелерин, ошону менен бирге сөз эркиндигин кепилдеген башка мыйзам актыларын бузуу болуп саналат.
Кыргыз Республикасы Жарандык жана саясий укуктар боюнча эл аралык пактынын катышуучусу болуп саналат жана БУУнун Адам укуктары боюнча комитетинин мүчөсү катары сөз эркиндигин коргоого милдеттүү. Кыргызстан ар бир адамдын сөз эркиндигине жана маалымат алуу укугуна, ошондой эле басма сөз эркиндигине кепилдик берген эл аралык пактынын 18- жана 19-беренелеринде каралган эл аралык милдеттенмелерин аткарышы керек.
Президент Садыр Жапаров Кыргызстанда сөз эркиндиги бар деп коомчулукка айтканы менен “Анык эмес (жалган) маалыматтан коргоо жөнүндө” мыйзамы жана журналисттерге болгон кысымдар буга каршы келип жатат. “Азаттыкка” болгон мамиле административдик ресурстун көз карандысыз ЖМКга кысым көрсөтүүнүн айкын мисалына айланды.
Кыргызстандын аракеттеги медиа платформасы төмөнкүлөрдү талап кылат:
1. Журналисттерге, анын ичинде Лейла Саралаевага, “Эркин Европа/Азаттык” радиосунун кыргыз кызматына жана башка көз карандысыз медиа өкүлдөрүнө кысым көрсөтүүнүн ар кандай түрлөрүн токтотууну;
2. Кыргыз Республикасынын Конституциясына жана өлкөнүн эл аралык милдеттенмелерине ылайык сөз жана басма сөз эркиндигин коргоону камсыз кылууну;
3. Жогорку Кеңештин депутаттарын демократиянын жана адам укуктарынын принциптерине туура келбеген “ Анык эмес (жалган) маалыматтардан коргоо жөнүндө” мыйзамды тез арада жокко чыгарууну.
Комитет Жогорку Кенеша по транспорту, коммуникациям, архитектуре и строительству 17 сентября в первом чтении одобрил…
«Жду публичных извинений и опровержения от Турсунбая Бакир уулу!» Бывший кандидат в депутаты Жогорку Кенеша…
Президент Садыр Жапаров информационному агентству «Кабар» прокомментировал строительные проекты в Кыргызстане. Речь о недавно опубликованном совместном расследовании журналистов…
Директор по связям с органами власти и корпоративным вопросам в Восточной Европе и Центральной Азии TikTok Сергей Соколов прокомментировал инициативу…
Пекин потребовал от Apple Inc. удалить ряд популярных мессенджеров из китайского магазина приложений. Об этом пишет газета The…
Депутат Чингиз Айдарбеков на заседании комитета по международным делам, обороне, безопасности и миграции Жогорку Кенеша поинтересовался у зампредседателя ГКНБ…